Ung thư vú là bệnh ung thư phổ biến nhất được chẩn đoán ở nữ giới tại Việt Nam và trên thế giới và là căn bệnh có tỷ lệ mắc và tử vong hàng đầu ở phụ nữ. Ung thư này có thể xảy ra ở cả nam và nữ, nhưng nó phổ biến hơn ở phụ nữ.
Ngày nay nhận thức về căn bệnh này và mức độ nguy hiểm của nó ngày càng được quan tâm, nhiều nghiên cứu đã giúp tạo ra những tiến bộ trong chẩn đoán và điều trị ung thư.
Tỷ lệ chữa khỏi bệnh này đã tăng lên và số ca tử vong do mắc căn bệnh này đang dần giảm xuống, phần đông là do các yếu tố như phát hiện sớm hơn, phương pháp điều trị mới và nhận thức về căn bệnh này.
Nội dung bài viết
1. Ung thư vú là gì?
Là một căn bệnh trong đó các tế bào trong vú phát triển ngoài tầm kiểm soát. Có nhiều loại ung thư vú khác nhau, điều đó sẽ phụ thuộc vào loại tế bào nào trong vú biến thành ung thư
2. Dấu hiệu bệnh
Các dấu hiệu và triệu chứng có thể xảy ra khi mắc ung thư vú:
- Một khối u hoặc dày ở vú có cảm giác khác với mô xung quanh
- Thay đổi kích thước, hình dạng hoặc vẻ ngoài của vú
- Thay đổi da trên vú, chẳng hạn như lõm
- Một núm vú mới bị đảo ngược
- Lột, đóng vảy, hoặc bong tróc vùng da có sắc tố xung quanh núm vú (quầng vú) hoặc da vú
- Da bị đỏ hoặc rỗ ở vú, giống như da của quả cam
3. Khi nào nên gặp bác sĩ?
Nếu bạn phát hiện thấy một khối u hoặc một thay đổi khác thường ở vú – ngay cả khi hình ảnh chụp X-quang tuyến vú là bình thường – hãy đến bác sĩ để được tư vấn và thăm khám kịp thời.
4. Nguyên nhân
Ung thư vú xảy ra khi một số tế bào bắt đầu phát triển một cách bất thường. Các tế bào này phân chia nhanh hơn các tế bào khỏe mạnh khác và tiếp tục phát triển, tạo thành một khối. Các tế bào này có thể lây lan di căn qua vú đến các hạch bạch huyết hoặc đến các bộ phận khác của cơ thể.
Thường bắt đầu với các tế bào trong ống dẫn sản xuất sữa (ung thư biểu mô ống dẫn sữa xâm lấn). Nó cũng có thể xảy ra trong mô tuyến được gọi là tiểu thùy (ung thư biểu mô tiểu thùy xâm lấn) hoặc trong các tế bào hoặc mô khác trong vú.
Các yếu tố nội tiết tố, lối sống và môi trường đã được nghiên cứu là có thể làm tăng nguy cơ mắc ung thư vú. Nhưng vẫn có trường hợp một số người không có yếu tố nguy cơ lại mắc ung thư, trong khi những người có yếu tố nguy cơ lại không mắc phải.
Có khả năng ung thư là do sự tương tác phức tạp giữa cấu tạo gen và môi trường xung quanh nó.
5. Di truyền ung thư vú
Các bác sĩ ước tính rằng khoảng 5 đến 10% trường hợp ung thư vú có liên quan đến đột biến gen di truyền qua các thế hệ trong gia đình.
Một số gen đột biến di truyền có thể làm tăng khả năng mắc bệnh này đã được xác định. Phổ biến nhất là gen 1 (BRCA1) và gen 2 (BRCA2), cả hai gen này đều làm tăng nguy cơ mắc bệnh này và ung thư buồng trứng.
Nếu gia đình bạn có người mắc bệnh ung thư vú hoặc các bệnh ung thư khác, nên thực hiện các xét nghiệm máu để giúp xác định các đột biến cụ thể trong BRCA hoặc các gen khác đang di truyền.
6. Các yếu tố nguy cơ
Yếu tố nguy cơ ung thư vú là bất cứ điều gì khiến cho bạn có khả năng bị nó. Nhưng có một hoặc thậm chí một số yếu tố nguy cơ gây mắc bệnh không nhất thiết là khi bạn có thì bạn sẽ mắc bệnh. Nhiều phụ nữ mắc bệnh này không tìm được yếu tố nguy cơ ngoài việc chỉ đơn giản là phụ nữ.
Các yếu tố có liên quan đến việc tăng nguy cơ ung thư vú bao gồm:
- Là nữ: phụ nữ có tỷ lệ mắc bệnh cao hơn nam giới.
- Tuổi càng cao nguy cơ mắc của bạn tăng lên khi bạn già đi.
- Tiền sử cá nhân về các tình trạng vú. Sinh thiết vú và phát hiện ung thư biểu mô tiểu thùy tại chỗ (LCIS) hoặc tăng sản không điển hình của vú, bạn sẽ có nguy cơ mắc bệnh này
- Nếu bạn đã bị ung thư vú ở một bên , bạn sẽ có nguy cơ phát triển ung thư ở vú bên kia.
- Gia đình có người mắc bệnh thì bạn cũng có nguy cơ cao mắc bệnh. Tuy nhiên, một số người mắc bệnh ung thư vú cũng không có tiền sử gia đình mắc bệnh.
- Có các gen di truyền tăng nguy cơ ung thư. Một số gen đột biến có nguy cơ cao mắc bệnh có thể được truyền từ thế hệ trước.
- Tiếp xúc với bức xạ. Nếu bạn được điều trị bức xạ vào ngực khi còn nhỏ hoặc ở tuổi dậy thì, nguy cơ mắc bệnh của bạn sẽ tăng lên.
- Người béo phì cũng có nguy cơ mắc bệnh cao hơn người khác.
- Bắt đầu thời kỳ kinh nguyệt sớm: bắt đầu có kinh trước 12 tuổi sẽ làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
- Bắt đầu mãn kinh trễ: nếu bạn bắt đầu mãn kinh ở độ tuổi lớn hơn thông thường, bạn có nhiều khả năng bị bệnh.
- Sinh con đầu lòng muộn: phụ nữ sinh con đầu lòng sau 30 tuổi có thể tăng nguy cơ ung thư vú.
- Chưa từng mang thai: những phụ nữ chưa từng mang thai có nguy cơ mắc bệnh cao hơn những phụ nữ đã từng mang thai một hoặc nhiều lần.
- Liệu pháp hormone sau mãn kinh sẽ làm tăng nguy cơ ung thư vú.
- Uống nhiều rượu, bia làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
7. Phòng ngừa
Giảm nguy cơ mắc bệnh này cho phụ nữ có nguy cơ thấp:
Thay đổi thói quen hàng ngày của bạn có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh. Hãy:
- Thực hiện tầm soát ung thư vú. Trao đổi với bác sĩ khi nào bắt đầu khám và kiểm tra ung thư vú, chẳng hạn như khám vú lâm sàng và chụp quang tuyến vú.
- Lắng nghe vú của bạn thông qua việc tự kiểm tra vú để nhận biết về vú. Nếu có sự thay đổi mới, có cục u hoặc các dấu hiệu bất thường khác ở vú, hãy kịp thời đi đến bác sĩ để kiểm tra.
Nhận thức về vú không thể ngăn ngừa bệnh, nhưng nó có thể giúp bạn hiểu rõ hơn về những thay đổi và xác định bất kỳ dấu hiệu và triệu chứng bất thường nào.
- Hạn chế uống rượu: giới hạn số lượng rượu bạn uống không quá một ly mỗi ngày, nếu bạn có uống.
- Thường xuyên tập thể dục, nâng cao sức khỏe: tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày.
- Hạn chế liệu pháp hormone sau mãn kinh. Để giảm nguy cơ mắc bệnh hãy sử dụng các liệu pháp này với liều lượng thấp nhất có thể trong thời gian ngắn nhất.
- Duy trì cân nặng hợp lý: cố gắng duy trì cân nặng cân đối. Nếu bạn cần giảm cân, hãy chọn cho mình chế độ giảm cân lành mạnh và phù hợp để thực hiện. Giảm lượng calo bạn ăn mỗi ngày và tăng thời gian tập thể dục.
- Thực hiện một chế độ ăn uống lành mạnh: chế độ ăn uống Địa Trung Hải được một số người sử dụng, sử dụng dầu ô liu nguyên chất và các loại hạt cho các bữa ăn có thể giảm nguy cơ ung thư vú.
Chế độ ăn này sử dụng các loại thực phẩm có nguồn gốc thực vật, chẳng hạn như trái cây, rau củ quả và các loại hạt. Những người theo chế độ ăn Địa Trung Hải chọn chất béo lành mạnh, chẳng hạn như dầu ô liu, thay vì bơ, mỡ động vật và cá thay vì thịt đỏ.
Giảm nguy cơ mắc bệnh cho phụ nữ có nguy cơ cao
- Nếu đã có tiền sử gia đình mắc bệnh ung thư và sau các xét nghiệm, kiểm tra xác định rằng bạn có các yếu tố khác, chẳng hạn như tình trạng tiền bệnh, làm tăng nguy cơ mắc bệnh, bạn có thể cân nhắc các lựa chọn để giảm nguy cơ, chẳng hạn như:
- Sử dụng thuốc phòng ngừa ung thư (phòng ngừa bằng hóa chất): thuốc ngăn chặn Estrogen, chẳng hạn như chất điều hòa thụ thể estrogen chọn lọc và chất ức chế men aromatase, làm giảm nguy cơ ở người có nguy cơ mắc bệnh cao.
Những loại thuốc này có thể gây tác dụng phụ, vì vậy chỉ được dùng cho những người phụ nữ có nguy cơ mắc ung thư vú rất cao.
- Dự phòng phẫu thuật: những phụ nữ có nguy cơ mắc ung thư vú rất cao có thể chọn phẫu thuật cắt bỏ bộ ngực vẫn còn khỏe mạnh (cắt bỏ vú dự phòng). Họ cũng có thể chọn phương pháp là cắt bỏ buồng trứng của mình (cắt bỏ buồng trứng dự phòng) để giảm nguy cơ mắc cả ung thư vú và ung thư buồng trứng.
8. Nam giới thì không mắc ung thư vú?
Ung thư vú thường liên quan đến nữ giới. Tuy nhiên, cũng có thể xảy ra với nam giới trong một số trường hợp hiếm gặp ở mọi lứa tuổi, phổ biến hơn ở nam giới lớn tuổi.
Nam giới cũng có mô vú và những tế bào đó cũng có thể biến đổi là phát triển thành các tế bào ung thư. Do các tế bào vú của nam giới kém phát triển hơn nhiều so với các tế bào vú của phụ nữ nên ung thư vú ở nam giới rất ít gặp.
Ung thư vú ở nam giới có triệu chứng phổ biến nhất là xuất hiện một khối u trong mô vú.
Ngoài phát triển một khối u, các triệu chứng của bệnh này ở nam giới còn có:
- Sự dày lên của mô vú
- Tiết dịch núm vú
- Đỏ hoặc đóng vảy của núm vú
- Núm vú co lại hoặc quay vào trong
- Mẩn đỏ không rõ nguyên nhân, sưng tấy, kích ứng tại chỗ da, ngứa hoặc phát ban trên vú
Hầu hết nam giới thường xuyên kiểm tra mô vú của họ để tìm dấu hiệu của các khối u, vì vậy bệnh ung thư vú ở nam giới thường được phát hiện muộn hơn nhiều.
9. Kết
Cũng giống như đối với bất kỳ bệnh ung thư nào, việc phát hiện ung thư vú và điều trị sớm là yếu tố chính quyết định kết quả. Khi được phát hiện ở giai đoạn sớm nhất, dễ dàng điều trị hơn và thường có thể chữa khỏi.
Cách tốt nhất để chiến thắng bệnh này là phát hiện bệnh sớm. Lắng nghe cơ thể và khám định kỳ 1-2 lần/năm hoặc ngay khi bạn đang có dấu hiệu bất bình thường nào về sức khỏe.
Xem thêm:
