Muốn Bộ Não Khỏe Mạnh Thì Bạn Nên Và Không Nên Làm Gì?

Não là bộ phận quan trọng nhất của con người bởi nó chi phối và điều chỉnh hoạt động của tất cả những cơ quan khác. Khi sức khỏe bộ não bị ảnh hưởng, mọi hoạt động của cơ thể sẽ trở nên trì trệ và kém hiệu quả. Vậy làm gì để xây dựng một bộ não khỏe mạnh?

1. Những điều bạn nên làm để bộ não khỏe mạnh

Có nhiều cách giúp bạn xây dựng bộ não khỏe mạnh, dưới đây là những cách đơn giản và hiệu quả nhất mà bạn có thể áp dụng để tăng cường sức khỏe cho bộ não của mình.

1.1. Chế độ dinh dưỡng

Chế độ dinh dưỡng là điều tối quan trọng trong việc xây dựng sức khỏe bộ não. Não cũng như các cơ quan khác đều cần các chất cần thiết để duy trì trạng thái khỏe mạnh cũng như hoạt động năng suất. Một thực đơn lành mạnh với chế độ ăn uống đủ các nhóm chất sẽ là lựa chọn tuyệt vời giúp bạn đảm bảo rằng bộ não mình luôn khỏe mạnh.

Các thực phẩm bạn nên chọn lựa là những thực phẩm giàu omega 3, 6, các vitamin nhóm B và D và các acid béo khác để duy trì sự khỏe mạnh của não bộ. Những thực phẩm tốt cho não có thể kể đến như là:

• Rau chân vịt: chứa nhiều vitamin A, C, B1, B2 và acid folic giúp phát triển não bộ.
• Cà rốt: chứa luteolin có tác dụng ngăn chặn sự giảm sút trí nhớ và các các tổn thương viêm trong não.
• Bí đỏ: chứa nhiều acid glutamic giúp tăng cường quá trình ghi nhớ, tryptophan – một thành phần thường được dùng đế sản xuất hoocmon hưng phấn serotonin – giúp não luôn khỏe mạnh và tràn trề năng lượng.
• Nấm kim châm: chứa đến 16 loại acid amin, lysin và kẽm giúp tăng cường khả năng tập trung giúp làm việc và học tập hiệu quả.
• Cá (đặc biệt là các loại cá béo như cá thu, cá ngừ, cá mòi, cá cơm, cá trích, cá basa, cá hồi): chứa nhiều omega 3 và omega 6 – thành phần vàng trong cấu tạo các tế bào thần kinh và liên kết dẫn truyền giữa chúng – giúp não bộ khỏe mạnh, minh mẫn và nhạy bén. 
• Thịt, lòng đỏ trứng: giàu phospholipid – chất giúp tạo myelin bao bọc dây thần kinh – đẩy mạnh quá trình truyền các tín hiệu, giúp cơ thể hoạt động trơn tru với các mệnh lệnh từ não.
• Lúa mì, lúa mạch, gạo lứt, mì ống: cung cấp nguồn năng lượng cao, các vitamin nhóm B, mangan, magie giúp bộ não được nuôi dưỡng khỏe mạnh mỗi ngày.
• Ngô (bắp): chứa rất nhiều axit linoleic và các axit béo không bão hòa khác giúp thúc đẩy việc trao đổi chất, ngăn ngừa suy giảm chức năng não bộ, đồng thời bảo vệ các mạch máu giúp não luôn khỏe mạnh.
• Đậu phộng: giàu lecithin và cephalin giúp ức chế sự lão hóa của não bộ, ngăn ngừa tụ huyết khối não, đồng thời tăng cường sự lưu thông máu giúp tăng cường trí nhớ.

1.2. Chế độ ngủ

Ngoài chế độ ăn uống thì việc có thói quen ngủ đủ giấc là yếu tố quan trọng thứ hai để đảm bảo não luôn khỏe mạnh. Não là bộ phận hoạt động không ngừng nghỉ từ lúc ta bắt đầu cho đến khi kết thúc một ngày mới. Những giấc ngủ đủ và khoa học giúp não lấy lại năng lượng, tạo ra ký ức đồng thời sửa chữa những tổn thương đã xảy ra trong não.

Giấc ngủ là tập hợp của nhiều chu kỳ ngủ giống nhau, mỗi chu kỳ ngủ gồm 5 giai đoạn, bắt đầu từ ru ngủ cho đến ngủ sâu. Mỗi chu kỳ ngủ này kéo dài 90 phút. Theo các chuyên gia, mỗi đêm chúng ta nên ngủ từ 3 đến 5 chu kỳ (nghĩa là từ 4,5 giờ đến 7,5 giờ) để có một bộ não khỏe mạnh.

Dựa trên nguyên tắc 90 đó, chúng ta có thể dễ dàng thiết kế giờ ngủ và giờ dậy hợp lý, giúp não bộ phát triển khỏe mạnh, giảm thiểu quá trình lão hóa cũng như mang lại tinh thần phấn chấn và sức khỏe tuyệt vời cho tất cả mọi cơ quan nói chung.

1.3. Uống đủ nước

Nước là thành phần quan trọng chiếm 70% của cơ thể. Nước giúp quá trình trao đổi chất diễn ra trơn tru, là phương tiện giúp vận chuyển các chất đến các cơ quan đồng thời là yếu tố cấu thành của tất cả các tế bào, nhất là các tế bào não. Nước giúp tăng quá trình oxy hóa và hydrat hóa trong não, làm tăng lưu lượng máu đến não, giúp nuôi dưỡng não khỏe mạnh.

Khi mất nước, não lập tức trở nên mất tập trung và kém nhạy bén so với bình thường, đồng thời còn làm rối loạn các chức năng khác do sự chi phối từ não trở nên kém hiệu quả. Mặt khác, nước còn giúp làm dịu não, giảm các căng thẳng để cho bạn giấc ngủ ngon. Muốn não luôn khỏe mạnh và minh mẫn thì hãy tập cho mình thói quen uống đủ nước bạn nhé.

1.4. Tập luyện thể dục – yoga

Không ai có thể phủ nhận những tác động tích cực của việc tập luyện thể dục đến sự khỏe mạnh của cơ thể nói chung và của bộ não nói riêng. Khi tập luyện các bộ môn thể dục, quá trình trao đổi chất của cơ thể được thúc đẩy, đồng thời lượng máu đến não cũng được tăng cường. Điều đó giải thích vì sao mỗi khi chạy bộ xong bạn thường thấy mình tỉnh táo hẳn ra và có cảm giác sảng khoái dễ chịu.

Khác với thể dục giúp não khởi động trước khi bắt đầu vào công việc, yoga giúp não được nghỉ ngơi, giải tỏa các căng thẳng, giảm stress, từ đó nuôi não khỏe mạnh. Yoga giúp não nghỉ ngơi trong trạng thái tỉnh, phục hồi năng lượng và làm chậm quá trình lão hóa xảy ra trong não. Các bài tập yoga thường đơn giản và có thể thực hiện ngay tại nhà vào bất kỳ buổi nào trong ngày, tuyệt vời nhất là trước lúc bạn lên giường đi ngủ.

1.5. Nghe nhạc sóng não để giúp não khỏe mạnh

Trong quá trình làm việc, nếu bỗng dưng bạn cảm thấy mệt mỏi và mất tập trung, điều đầu tiên nên làm là uống một ngụm nước, sau đó bật cho mình một bản nhạc sóng não (sóng alpha) để thư giãn. Các bản nhạc này là các bạn nhạc không lời, giúp bạn giảm bớt căng thẳng, đồng thời nâng cao khả năng tập trung cho não bộ.

Nhạc sóng não alpha được chứng minh rằng có tác dụng giúp phát triển cũng như duy trì sự khỏe mạnh của não bộ trong sau một khoảng thời gian nhất định với tần suất nghe thường xuyên. Nhạc sóng não alpha tuy không có lời, nhưng không hề nhàm chán. Chúng được tạo ra với đa dạng các thể loại (tiếng đàn, tiếng chim, tiếng suối chảy,…) giúp bạn dễ dàng tìm được những giai điệu yêu thích để vừa lắng nghe, vừa làm việc mà không lo stress.

1.6. Đọc sách giúp não bộ khỏe mạnh

Đọc sách ngoài việc cung cấp kiến thức, nó còn cải thiện khả năng hoạt động và ghi nhớ của não, đặc biệt là kỹ năng quét (scan) thông tin. Những câu từ hay, giàu xúc cảm sẽ có tác động tích cực đến não bộ và giúp nuôi dưỡng những cảm xúc nói chung. Đọc những quyển sách với những kiến thức bổ ích giúp bạn thông minh hơn, vì thế tất cả mọi người, đặc biệt là trẻ con luôn được khuyến khích đọc sách.

1.7. Học những điều mới giúp não khỏe mạnh và nhạy bén

Khám phá những điều mới giúp kích thích não hoạt động, nhất là khi bạn tìm ra những điều hay ho và bổ ích cho bản thân, hoocmon hưng phấn serotonin sẽ được tạo ra, cho bạn cảm giác thỏa mãn, duy trì động lực. Đồng thời, những điều này cũng được não ghi nhớ tốt hơn.

Khi bạn tìm hiểu một lĩnh vực mình chưa biết đến bao giờ, như là học môn ngôn ngữ mới, não sẽ tăng cường khả năng ghi nhớ và cũng trở nên nhạy bén và linh hoạt hơn. Không những trí nhớ được tăng cường, mà với cường độ hoạt động liên tục và hợp lý, còn giúp não hạn chế được những sự lão hóa, duy trì một trí óc minh mẫn, giúp não khỏe mạnh dù ít có thời gian nghỉ.

1.8. Sử dụng thuốc hoặc các thực phẩm chức năng giúp não khỏe mạnh

Trong giai đoạn vàng của việc phát triển não bộ, bổ sung các dưỡng chất cần thiết sẽ giúp não luôn khỏe mạnh, hạn chế cũng như sửa chữa các tổn thương nếu có. Một phương pháp tiện lợi và đơn giản để thực hiện việc đó chính là sử dụng các loại thuốc và thực phẩm chức năng. 

Đây là phương pháp đơn giản nhất trong các phương pháp giúp não bộ luôn khỏe mạnh. Ưu điểm của phương pháp này là giúp tiết kiệm thời gian, hiệu quả nhanh, dung nạp đúng chất cần thiết cho bộ não khỏe mạnh. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc hay thực phẩm chức năng cần có sự kê đơn và tham khảo ý kiến bác sĩ để tránh các tác dụng phụ không mong muốn.

2. Muốn não khỏe mạnh, nên tránh việc gì?

2.1. Hạn chế việc thức khuya

Thức khuya là kẻ thù của cơ thể nói chung và của sức khỏe não bộ nói riêng. Thức khuya làm rối loạn cơ chế sinh học tự nhiên của cơ thể, khiến các quá trình giải độc và sửa chữa trở nên kém hiệu quả, nhất là đối với những bộ phận phải làm việc liên tục như não bộ. Nếu bạn thức khuya trong dài hạn, những tổn thương nhỏ trong não có thể trở nên nghiêm trọng, từ đó ảnh hưởng đến sự khỏe mạnh của não bộ nói chung, thậm chí là sức khỏe của cả cơ thể xuống cấp trầm trọng do sự điều phối kém hiệu quả của não.

2.2. Tránh các chất kích thích

Các chất kích thích là kẻ thù số một của não bộ. Chúng không chỉ đơn thuần làm giảm đi sự khỏe mạnh của não, mà còn đầu độc não bộ, dẫn đến những tổn thương nghiêm trọng nếu sử dụng trong thời gian dài. Các chất kích thích thường được đưa vào cơ thể thông qua rượu, bia, thuốc lá,… và được chứng minh các hệ lụy mà chúng có thể gây ra. Mặc dù những buổi tiệc tùng là không tránh được, hãy hạn chế đến mức tối đa việc tiêu thụ các chất này để não luôn được khỏe mạnh bạn nhé.

2.3. Hạn chế xem các văn hóa phẩm không lành mạnh

Các văn hóa phẩm đồi trụy không những đi ngược lại với thuần phong mỹ tục, mà chúng còn ảnh hưởng tiêu cực đến não bộ của người xem. Mặc dù chúng được dùng như một biện pháp giải trí, song, không nên lạm dụng hình thức này. Chúng cơ bản không mang lại nhiều thông tin hữu ích, đồng thời khiến não trở nên nhạy cảm, lười vận động, lâu dần sẽ giảm sút khả năng tư duy và ảnh hưởng đến sự khỏe mạnh của não nói chung.

Lời kết

Bộ não khỏe mạnh giúp bạn nâng cao chất lượng cuộc sống, vì thế hãy chú ý đến việc chăm sóc cho bộ não ngay hôm nay. Hy vọng bài viết đã mang đến nhiều thông tin hữu ích cho bạn. Chúc bạn luôn có một sức khỏe tốt, một tinh thần minh mẫn để luôn thành công trong cuộc sống và công việc.

Xem thêm:

• Thói quen tốt sau khi ăn giúp bạn sống thọ hơn
• Nguyên nhân và cách điều trị tình trạng nói mớ khi ngủ