PTSD Là Gì? Triệu Chứng, Nguyên Nhân Và Cách Điều Trị

PTSD là gì? Là chứng rối loạn căng thẳng tâm thần kinh, xuất hiện sau một sang chấn tâm lý do quá đau buồn hay gặp sự kiện đáng sợ. Triệu chứng có thể gồm ác mộng, lo lắng, hồi tưởng; suy nghĩ không kiểm soát một sự kiện đã xảy ra và tưởng tượng những điều không diễn ra.

1. PTSD là gì? Tìm hiểu kiến thức chung

PTSD là gì? Nó gây ảnh hưởng thế nào đến cuộc sống con người?

Rối loạn căng thẳng hậu chấn thương ( PTSD) là một hội chứng dạng rối loạn lo âu. Tình trạng tâm thần không ổn định gồm các biểu hiện hồi hộp, khủng hoảng, trầm cảm, mất kiểm soát do một sự kiện chứng động lớn đã xảy ra ở quá khứ. Một số người hình thành phát triển tình trạng này sau một thời gian dài chịu tổn thương tinh thần, cơ thể làm ảnh hưởng thay đổi cuộc sống bản thân. Thông thường, chúng ta sẽ vượt qua làm việc, chia sẻ, trò chuyện, nghỉ ngơi, vui chơi bình thường. Nhưng cũng không ít người bị ám ảnh không thoát ra được những sự kiện ở quá khứ. Tuy nhiên vẫn có cách giúp người mắc phải PTSD cảm thấy tốt hơn.

2. Những triệu chứng PTSD là gì?

Sau khi tìm hiểu PTSD là gì? Chúng ta hãy cùng tìm hiểu những triệu chứng của PTSD là gì nhé.

2.1. Những triệu chứng PTSD thường gặp

Những dấu hiệu, triệu chứng của bệnh PTSD rối loạn căng thẳng sau chấn thương:

• Tự tạo cách biệt với xã hội. Bản thân không muốn gặp gỡ người khác; tránh tiếp xúc với những người, những địa điểm, những suy nghĩ và những tình huống có thể làm gợi nhớ về những ký ức đau khổ đã xảy ra. Hậu quả đó là bản thân sẽ có khoảng cách biệt với gia đình, với bạn bè và cũng như mất hết hứng thú trong các sinh hoạt bình thường mà mình từng yêu thích.
• Luôn suy nghĩ về khoảng thời gian, các sự kiện gây ra rối loạn căng thẳng sau chấn thương PTSD. Khi mắc căn bệnh này, bạn sẽ liên tục hồi tưởng, xuất hiện ảo giác và có những ác mộng với những ký ức đau đớn kia.
• Luôn gặp khó khăn trong việc chia sẻ cảm xúc, hay đồng cảm, tình cảm với những người khác; hoặc bỗng dưng cảm thấy thất thường và hay giật mình
• Có những cảm xúc dữ dội mãnh liệt hơn trước kia; nghĩa là bản thân có thể cảm thấy khó chịu bực bội nhiều hơn, chán nản buồn rầu hoặc thường xuyên thay đổi tâm trạng và không dự đoán trước được
• Xuất hiện các triệu chứng như tăng nhịp tim và huyết áp, nhịp thở nhanh hơn, cơ bắp thường căng, tiêu chảy và buồn nôn.
• Gặp vấn đề về việc tập trung hay trở nên khó ngủ hơn.

Bản thân cũng có thể gặp phải các triệu chứng khác ngoài những triệu chứng được đề cập trên. Nếu bản thân đang có bất kỳ thắc mắc nào về các dấu hiệu triệu chứng của bệnh, hãy tham khảo thêm ý kiến bác sĩ nhé.

2.2. Khi nào bạn nên cần gặp bác sĩ

Nhiều người mắc rối loạn căng thẳng sau chấn thương cảm thấy xấu hổ, muốn trì hoãn gặp bác sĩ. Tuy nhiên, bệnh có thể chữa được và điều trị càng sớm thì càng dễ khỏi bệnh. Bạn nên đến khám bác sĩ nếu nằm trong những trường hợp sau đây.

• Có những suy nghĩ hay cảm xúc lo ngại về một sự kiện đau buồn kéo dài hơn một tháng.
• Gặp khó khăn trong việc kiểm soát cuộc sống
• Tự làm tổn thương chính mình hoặc cố gắng tự tử.
• Suy nghĩ và cảm xúc tiêu cực trở nên nghiêm trọng

3. Nguyên nhân gây ra bệnh PTSD là gì?

Sau khi biết được PTSD là gì và những triệu chứng của PTSD là gì, hãy cùng tìm hiểu về các nguyên nhân gây ra bệnh PTSD là gì nhé.

Hiện các bác sĩ vẫn chưa thể tìm ra được nguyên nhân chính xác gây ra bệnh này; nhưng các chuyên gia tin rằng tác nhân chính có thể là do sự ảnh hưởng của các sự kiện, các khoảng thời gian tồi tệ ảnh hưởng trực tiếp hay đã đe dọa đến mạng sống bạn trong quá khứ, các chấn thương gây ra nghiêm trọng hoặc bị lạm dụng tình dục trong khoảng thời gian trước.

Mặt khác, bản thân cũng có thể mắc bệnh PTSD nếu có các yếu tố sau đây:

• Từng trải qua những sang chấn tâm lý nghiêm trọng xảy ra từ thời thơ ấu.
• Có những đặc điểm gen di truyền về vấn đề sức khỏe tâm thần kinh làm tăng nguy cơ lo âu và có dấu hiệu trầm cảm
• Cách não kiểm soát các tín hiệu nhận thức và các hormone khi phản ứng với sự căng thẳng.
• Tính khí của bản thân.

4. Những người có nguy cơ mắc phải rối loạn căng thẳng sau chấn thương

PTSD – Rối loạn căng thẳng sau chấn thương là tình trạng bệnh lý khá phổ biến hiện nay; tỉ lệ mắc bệnh ở nữ giới đang cao hơn. Hầu hết phụ nữ đều có sự nhạy cảm với những thay đổi của bản thân hơn so với nam giới cho nên thường có những cảm xúc mãnh liệt hơn. Bệnh PTSD có thể ảnh hưởng đến người bệnh ở mọi lứa tuổi và ngay cả là ở trẻ em. Tuy nhiên, bạn có thể kiểm soát căn bệnh này bằng cách giảm thiểu các yếu tố nguy cơ. Hãy tham khảo thật chi tiết các ý kiến của bác sĩ để biết thêm nhiều thông tin.

5. Những yếu tố làm nghiêm trọng hơn bệnh PTSD là gì?

Tiếp theo hãy cùng tìm hiểu các yếu tố gây ra hoặc làm nghiêm trọng hơn bệnh PTSD là gì nhé.

5.1. Sự kiện chấn thương tâm lý

Có khá nhiều yếu tố nguy cơ gây ra bệnh PTSD; đặc biệt là nếu người bệnh đã từng trải qua một ký ức khủng khiếp, đau đớn. Tuy vậy, có thêm một số yếu tố làm tăng khả năng phát triển của bệnh PTSD sau một sự kiện chấn thương tâm lý xảy ra, chẳng hạn là như:

• Từng bị những tổn thương khác xảy ra trước đó trong cuộc sống như từng bị bỏ hay lạm dụng khi còn nhỏ.
• Trải qua những chấn thương đau đớn dữ dội hoặc lâu dài trên cơ thể.
• Có những vấn đề khác về tâm thần kinh, như giật mình lo âu hay thường xuyên trầm cảm
• Công việc đang làm dễ tiếp xúc với những sự kiện chấn thương tâm lý, như nghề làm quân nhân hay là nhân viên khoa cấp cứu, là lực lượng cứu hỏa.
• Trong gia đình có người thân gặp vấn đề về tâm thần kinh như rối loạn suy nghĩ, căng thẳng sau chấn thương, lo âu hoặc trầm cảm.
• Thiếu những quan tâm, chia sẻ hay chăm sóc từ người thân gia đình và bạn bè.

5.2. Trải nghiệm dẫn đến PTSD

Trong chúng ta ai cũng đã và đang phải đối mặt với những thời điểm khó khăn, căng thẳng trong cuộc sống; nhưng có thể một số trải nghiệm làm bạn bị rối loạn căng thẳng sau chấn thương PTSD, gồm:

• Từng bị bỏ rơi hay bị lạm dụng thân thể, tinh thần khi còn nhỏ;
• Tiếp xúc với chiến tranh súng đạn, chết chóc.
• Từng bị đánh đập, hành hạ, tra tấn cơ thể bị nhiều tổn hại.
• Bị tấn công tình dục.
• Bị đe dọa mạng sống bằng vũ khí.

Cũng có nhiều tai nạn khác có thể dẫn đến bệnh PTSD; chẳng hạn như là thiên tai, hỏa hoạn, cướp  bóc tài sản, tai nạn xe hơi, đắm tàu, tai nạn máy bay hay bị bắt cóc, tra tấn, mắc căn bệnh hiểm nghèo, chiến tranh, khủng bố v.v..

6. Cách điều trị PTSD hiệu quả

6.1. Chẩn đoán và điều trị sau sự cố

Những thông tin tham khảo được cung cấp thì không thể thay thế cho lời khuyên của chính các chuyên viên y tế. Chính vì vậy, tốt nhất là bản thân hãy tham khảo các ý kiến bác sĩ.

Bác sĩ, chuyên viên y tế thường sẽ chẩn đoán được bệnh PTSD ít nhất là sau khoảng một tháng xảy ra sự kiện biến cố nghiêm trọng. Trong thời gian khoảng một tháng sau khi gặp biến cố, nếu xuất hiện các triệu chứng như đã nêu trên, thì bạn nên đến gặp bác sĩ để được khám bệnh. Lúc này, bác sĩ chuyên khoa sẽ bắt đầu có những đánh giá tình trạng sức khỏe của bạn bằng cách khám lâm sàng và tìm hiểu bệnh sử. Mặc dù vẫn chưa có các xét nghiệm cụ thể nào giúp chẩn đoán chính xác bệnh lý, nhưng bác sĩ có thể sử dụng các bài test, các xét nghiệm khác nhau để có thể loại trừ những bệnh cũng gây ra những triệu chứng giống với PTSD rối loạn căng thẳng sau chấn thương.

6.2. Tìm đến các chuyên gia

Nếu không chắc chắn phát hiện và kết luận được bệnh, thì bạn sẽ phải đến gặp bác sĩ chuyên khoa PTSD hoặc các chuyên gia tâm thần kinh để có được chẩn đoán và hướng điều trị phù hợp bệnh tâm thần.

Bác sĩ chuyên khoa sẽ sử dụng những công cụ được thiết kế đặc biệt dùng để phỏng vấn, làm các bài test và đánh giá các triệu chứng rối loạn lo âu. Bác sĩ chuyên khoa PTSD chẩn đoán bệnh dựa trên các báo cáo cụ thể về triệu chứng, gồm những vấn đề về chức năng gây ra các triệu chứng đó.

Để xác định chính xác xem rằng bạn có bị những rối loạn căng thẳng sau chấn thương hay không. Bác sĩ chuyên khoa sẽ chẩn đoán bệnh nếu như tâm thần kinh bạn có các triệu chứng của bệnh PTSD rối loạn căng thẳng sau chấn thương xuất hiện và kéo dài hơn 1 tháng.

7. Những phương pháp dùng để điều trị bệnh PTSD

7.1. Điều trị tâm lý kết hợp với thuốc

Bác sĩ chuyên khoa sẽ giúp bệnh nhân ban đầu là tự kiểm soát lại cuộc sống bằng cách điều trị tâm lý kết hợp với sử dụng thuốc. Khi kết hợp những phương pháp điều trị, bạn có thể sẽ cải thiện được các triệu chứng của bệnh. Song song đó, bạn cũng cần phải học các kỹ năng để nhận biết và tự giải quyết các triệu chứng của bệnh giúp bản thân kiểm soát được cảm thấy tốt hơn. Bác sĩ chuyên khoa sẽ hướng dẫn bạn cách để có thể đối phó nếu những triệu chứng phát sinh. Hơn nữa, các phương pháp đối phó này sẽ giúp bạn điều trị các vấn đề có liên quan đến những ký ức bị tổn thương; chẳng hạn như lo lắng, trầm cảm, nghiện rượu bia hoặc chất kích thích, ma túy.

7.2. Phương pháp tâm lý cơ thể

Bác sĩ chuyên khoa, chuyên gia tâm thần cũng sẽ thiết kế thêm một số phương pháp tâm lý cơ thể để giúp bạn có thể nhận ra những vấn đề và giải quyết nó đúng cách, như liệu pháp đọc nhận thức, điều trị phơi sáng và chuyển động mắt gây tê.

Liệu pháp đọc nhận thức giúp bạn có thể nhận ra điều gì đang làm mình mắc kẹt ở trong những kí ức quá khứ đó. Điều trị phơi sáng sẽ giúp bạn có cảm giác an toàn khi đối diện những nỗi sợ hãi của chính mình; từ đó bạn có thể giải quyết chúng một cách hiệu quả hơn. Phương pháp chuyển động mắt gây tê là một loạt các hướng dẫn ánh nhìn về chuyển động của mắt sẽ giúp ích bạn trong việc thay đổi cách nhìn và phản ứng của bạn đối với những ký ức đau buồn đó.

Bạn có thể phải cần một số loại thuốc đặc hiệu để điều trị các triệu chứng của bệnh PTSD; bao gồm thuốc điều trị chống trầm cảm, giúp giảm các triệu chứng lo âu và bệnh trầm cảm, thuốc chống lo âu để ngăn chặn cảm xúc căng thẳng, giảm bớt lo âu, prazosin được sử dụng khi gặp tình trạng bị mất ngủ hay gặp cơn ác mộng tái phát.

8. Chế độ sinh hoạt phù hợp đối với bệnh PTSD là gì?

Bản thân sẽ có thể kiểm soát được bệnh PTSD nếu áp dụng đúng các biện pháp sau:

• Việc tìm hiểu bệnh PTSD có thể giúp cho bạn hiểu được những cảm giác mà mình đang phải trải qua; sau đó có thể sẵn sàng chuẩn bị các bước tiếp theo để kịp thời ứng phó hiệu quả.
• Hãy kiên nhẫn và luôn tuân thủ kế hoạch điều trị đã được đề ra.
• Tránh các chất caffein hay nicotin – những chất này có thể làm tăng tình trạng lo âu, hồi hộp trầm trọng thêm.
• Có một chế độ sinh hoạt, ăn uống lành mạnh, nghỉ ngơi đầy đủ; tập thể dục thường xuyên và dành ra một khoảng thời gian để thư giãn.
• Không lạm dụng các chất kích thích như rượu bia hoặc ma túy để muốn quên đi những nỗi đau. Chúng có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng hơn, ảnh hưởng cơ thể và ngăn bạn khỏi được bệnh.

Nếu bạn cảm thấy cần được tư vấn và đang có bất kỳ những câu hỏi nào, hãy trực tiếp tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn những phương pháp hỗ trợ điều trị kịp thời và tốt nhất.

Bài viết trên đây chia sẻ các thông tin về PTSD như PTSD là gì? Triệu chứng, nguyên nhân và cách điều trị PTSD. Hy vọng qua bài viết này bạn hiểu PTSD hơn và có những giải pháp điều trị PTSD hiệu quả; hay biết nên làm gì để điều trị PTSD cho bản thân hoặc người thân nếu không may gặp phải.

Xem thêm:

• Tuberculosis Là Gì? Bạn Cần Biết Gì Về Tuberculosis?
• Hiểu Đúng Về Bệnh Lupus Và Phương Pháp Điều Trị Hiệu Quả