Tuyến Giáp Là Gì? Chủ Động Phòng Bệnh Về Tuyến Giáp

0
1544

Tuyến giáp là gì? Tuyến giáp là một tuyến hormone quan trọng trong cơ thể con người. Tuy nhiên, ít ai biết tầm quan trọng của bộ phận này và không có các thói quen tốt để bảo vệ nó khỏe mạnh. Vậy làm sao để bảo vệ tuyến giáp khỏe mạnh?

1. Tuyến giáp là gì?

tuyến giáp là gì
Tuyến giáp là gì?

Tuyến giáp là một tuyến hình bướm nằm thấp ở phía trước cổ. Đó là một phần của mạng lưới các tuyến phức tạp được gọi là hệ thống nội tiết. Hệ thống nội tiết chịu trách nhiệm điều phối nhiều hoạt động của cơ thể bạn. 

Tuyến giáp sản xuất hormon điều chỉnh sự trao đổi chất của cơ thể bạn gồm có hai thùy bên, được nối với nhau bằng một cầu (eo đất) ở giữa. Có màu nâu đỏ và có nhiều mạch máu. Các dây thần kinh quan trọng đối với chất lượng giọng nói cũng đi qua cơ quan này.

Hoạt động chính xác của nó phụ thuộc vào nguồn cung cấp iốt tốt từ chế độ ăn uống. Các tế bào sản xuất hormon rất chuyên biệt trong việc chiết xuất và hấp thụ iốt từ máu.

2. Chức năng của tuyến giáp là gì?

  • Sản xuất hormon điều chỉnh tỷ lệ trao đổi chất của cơ thể.
  • Kiểm soát chức năng tim, cơ và tiêu hóa, phát triển não và duy trì xương. 
  • Sản xuất hormon hoạt động khắp cơ thể, ảnh hưởng đến sự trao đổi chất, tăng trưởng, phát triển và điều chỉnh nhiệt độ cơ thể. 
  • Trong thời kỳ sơ sinh và thời thơ ấu, hormon đầy đủ là rất quan trọng cho sự phát triển của não. Tuyến giáp sản xuất thyroxine (gọi tắt là T4 ), là một prohormon tương đối không hoạt động. Hormon có hoạt tính cao là triiodothyronine (gọi tắt là T3 ). Nói chung, thyroxine và triiodothyronine được gọi là hormon tuyến giáp. Bộ phận này chỉ sản xuất 20% T3 hoạt động cao, nhưng nó sản xuất 80% prohormon T4. Sau khi được tiết ra, các enzym cụ thể trong các mô khác như gan hoặc thận có thể biến đổi T4 thành hormon T3 hoạt động.
  • Duy trì ổn định lượng canxi trong máu: Ngoài ra, còn có các tế bào sản xuất hormon khác trong tuyến giáp được gọi là tế bào C. Các tế bào này sản xuất  calcitonin . Calcitonin đóng một vai trò trong việc điều chỉnh nồng độ canxi và phốt phát trong máu, rất quan trọng đối với sức khỏe và duy trì xương của bạn.

3. Các bệnh về tuyến giáp là gì?

Bộ phận này tuy nhỏ nhưng nếu không quan tâm đúng cách, chúng ta có thể mắc một số bệnh liên quan. Các bệnh về tuyến giáp thì luôn tiềm ẩn các nguy hiểm. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu qua các bệnh về tuyến giáp là gì nhé.

3.1 Bướu cổ

Một thuật ngữ chung cho tình trạng sưng tuyến giáp. Bệnh bướu cổ có thể vô hại, hoặc có thể đại diện cho sự thiếu hụt i-ốt hoặc một tình trạng viêm được gọi là viêm tuyến giáp Hashimoto.

tuyến giáp là gì
Bệnh bướu cổ ở tuyến giáp là gì?

Có bướu cổ không nhất thiết có nghĩa là tuyến giáp của bạn không hoạt động bình thường. Ngay cả khi bướu cổ được mở rộng, cơ quan này của bạn vẫn có thể sản xuất một lượng hormon bình thường. Tuy nhiên, nó cũng có thể tạo ra quá nhiều hoặc quá ít thyroxine và T-3.

Các triệu chứng của bướu cổ bao gồm: Sưng tấy ở cổ và có cảm giác thắt chặt trong cổ họng, ho khan, khàn tiếng, khó nuốt hoặc thậm chí khó thở.

3.2 Viêm tuyến giáp

Tình trạng này thường do nhiễm virus hoặc tình trạng tự miễn dịch. Tình trạng này có thể gây đau đớn hoặc không có triệu chứng gì.

tuyến giáp là gì
Viêm tuyến giáp là gì?
  • Giai đoạn nhiễm độc giáp: Nhiễm độc giáp có nghĩa là tuyến giáp bị viêm và tiết ra quá nhiều hormon.
  • Giai đoạn suy giáp: Sau khi tiết ra quá nhiều hormon trong một vài tuần hoặc vài tháng, tuyến giáp sẽ không có đủ hormon để giải phóng. Điều này dẫn đến thiếu hormon hoặc suy giáp .
  • Giai đoạn tuyến giáp: Trong giai đoạn thứ ba, nồng độ hormon bình thường. Giai đoạn này có thể đến tạm thời sau giai đoạn nhiễm độc giáp trước khi chuyển sang giai đoạn suy giáp, hoặc có thể kết thúc sau khi đã hồi phục hết tình trạng viêm và có thể duy trì mức hormon bình thường.

3.3 Cường giáp

Cường giáp (tuyến giáp hoạt động quá mức) xảy ra khi tuyến giáp của bạn sản xuất quá nhiều hormon thyroxin. Cường giáp có thể đẩy nhanh quá trình trao đổi chất của cơ thể, gây giảm cân không chủ ý và tim đập nhanh hoặc không đều.

Một số phương pháp điều trị có sẵn cho bệnh cường giáp. Các bác sĩ sử dụng thuốc kháng giáp và iốt phóng xạ để làm chậm quá trình sản xuất hormon. Đôi khi, điều trị cường giáp bao gồm phẫu thuật cắt bỏ toàn bộ hoặc một phần tuyến giáp của bạn.

Mặc dù cường giáp có thể nghiêm trọng nếu bạn bỏ qua nó, nhưng hầu hết mọi người đều phản ứng tốt một khi cường giáp được chẩn đoán và điều trị.

3.4 Suy giáp

Tuyến giáp sản xuất ít hormon. Tổn thương tuyến giáp do bệnh tự miễn là nguyên nhân phổ biến nhất của suy giáp.

Khi lượng hormon tuyến giáp quá thấp, các tế bào của cơ thể không thể nhận đủ hormon và các quá trình của cơ thể bắt đầu chậm lại. Khi cơ thể hoạt động chậm lại, bạn có thể nhận thấy mình lạnh hơn, dễ mệt mỏi hơn, da khô hơn, hay quên, trầm cảm, và bắt đầu bị táo bón. Vì các triệu chứng rất thay đổi và không đặc trưng nên cách duy nhất để biết chắc chắn liệu bạn có bị suy giáp hay không là xét nghiệm máu đơn giản để tìm TSH.

3.5 Bệnh Graves

Bệnh Graves là một rối loạn tự miễn dịch gây ra cường giáp. Với bệnh này, hệ thống miễn dịch của bạn tấn công bộ phận này và khiến nó tạo ra nhiều hormon hơn mức cơ thể bạn cần.

tuyến giáp là gì
Bệnh Graves ở tuyến giáp là gì?

Nếu không được điều trị, cường giáp có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng về tim, xương, cơ, chu kỳ kinh nguyệt và khả năng sinh sản. Khi mang thai, cường giáp không được điều trị có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe cho mẹ và bé. Bệnh Graves cũng có thể ảnh hưởng đến mắt và da của bạn.

3.6 Ung thư tuyến giáp

Ung thư xảy ra khi các tế bào trong tuyến giáp của bạn trải qua những thay đổi di truyền (đột biến). Các đột biến cho phép các tế bào phát triển và nhân lên nhanh chóng. Các tế bào cũng mất khả năng chết như các tế bào bình thường. Các tế bào bất thường tích tụ tạo thành một khối u. Các tế bào bất thường có thể xâm lấn mô lân cận và có thể lây lan (di căn) đến các bộ phận khác của cơ thể. 

tuyến giáp là gì
Ung thư tuyến giáp là gì?

Tình trạng ung thư này thường có thể chữa khỏi. Phương pháp điều trị bằng phẫu thuật, bức xạ và hormon có thể được sử dụng để điều trị ung thư.

3.7 Nốt tuyến giáp

Một khối hoặc cục nhỏ bất thường trong tuyến giáp cực kỳ phổ biến. Một số ít bị ung thư. Chúng có thể tiết ra hormon dư thừa, gây ra cường giáp, hoặc không gây ra vấn đề gì.

Các nốt tuyến giáp là những cục rắn hoặc chứa đầy chất lỏng hình thành trong tuyến giáp của bạn, một tuyến nhỏ nằm ở gốc cổ, ngay trên xương ức của bạn.

tuyến giáp là gì
Nốt tuyến giáp là gì?

Hầu hết các nhân giáp không nghiêm trọng và không gây ra các triệu chứng. Chỉ một tỷ lệ nhỏ các nhân giáp là ung thư.

Bạn thường sẽ không biết mình có nhân giáp cho đến khi bác sĩ phát hiện ra nó khi khám sức khỏe định kỳ. Hoặc bác sĩ của bạn có thể phát hiện ra nó trong quá trình quét được thực hiện vì một lý do sức khỏe khác. Tuy nhiên, một số nhân giáp có thể trở nên đủ lớn để có thể nhìn thấy được hoặc gây khó khăn cho việc nuốt hoặc thở.

3.8 Cơn bão giáp

Một dạng cường giáp hiếm gặp, trong đó nồng độ hormon tuyến giáp cực cao gây ra bệnh nặng và có nguy cơ đe dọa đến tính mạng. Bão tuyến giáp có liên quan đến cường giáp không được điều trị hoặc điều trị không dứt điểm.

Trong cơn bão giáp, nhịp tim, huyết áp và nhiệt độ cơ thể của một người có thể tăng lên mức cao nguy hiểm. Nếu không được điều trị tích cực, kịp thời, cơn bão giáp thường gây tử vong.

4. Chủ Động Phòng Bệnh Về Tuyến Giáp

Trên thực tế, phòng bệnh về tuyến giáp rất dễ và không cần nhiều nỗ lực. Nó phụ thuộc chủ yếu vào chế độ ăn hàng ngày và một số hoạt động bên lề của bạn mà bạn có thể không để tâm tới. Vậy các chế độ ăn đó là gì? Phương pháp ăn và hoạt động để bảo vệ tuyến giáp là gì?

4.1 Cung cấp đủ I-ốt

I-ốt là cần thiết nhất để duy trì một tuyến giáp khỏe mạnh vì nó “nguyên liệu” quan trọng để sản xuất hormon. Trên thực tế, chúng ta không cần nhiều iốt, người ta nói rằng “một thìa cà phê i-ốt là đủ cho cuộc đời”. 

Tuy nhiên, việc cung cấp hàng ngày và liên tục vi chất dinh dưỡng này là rất quan trọng. Quá nhiều iốt cùng một lúc sẽ phản tác dụng và khiến cơ quan này của bạn sản xuất ít hormon hơn. Cách tốt nhất để có được lượng i-ốt hàng ngày là ăn các thực phẩm lành mạnh như hải sản và các sản phẩm từ sữa. 

tuyến giáp là gì
Cung cấp đủ i-ốt để phòng bệnh về tuyến giáp

Ngoài ra, muối iốt là một nguồn tốt và bạn có thể sử dụng nó để nêm thức ăn. Ngày nay, i-ốt được thêm vào muối để chống lại bướu cổ (do suy giáp).

Để tránh thiếu i-ốt, bạn có thể bắt đầu bằng cách bổ sung i-ốt. Lượng i-ốt cho phép hàng ngày được khuyến nghị (RDA) là 150 mcg/ngày. Trong trường hợp bạn đang mang thai hoặc dự định có thai, bạn nên bổ sung 220-250 mcg/ngày. Nếu bạn đang cho con bú là 290 mcg/ngày.

4.2 Bỏ thuốc lá

Thuốc lá có chứa hóa chất thiocyanate, có thể làm hỏng tuyến giáp của bạn. Hút thuốc lá có liên quan đến việc tăng nguy cơ mắc bệnh tuyến giáp; đồng thời làm tăng khó khăn trong việc điều trị một số bệnh liên quan đến cơ quan này. 

tuyến giáp là gì
Bỏ thuốc lá để phòng bệnh tuyến giáp

Vì lợi ích của tuyến giáp cũng như sức khỏe của phổi và tim, hãy nói chuyện với bác sĩ về những cách hiệu quả để ngừng hút thuốc.

4.3 Hãy cẩn thận khi tiếp xúc với chất độc hại

Một số hóa chất được biết là độc hại đối với tuyến giáp của bạn . Chúng được tìm thấy trong thực phẩm, nước và các sản phẩm gia dụng, và bao gồm:

  • Triclosan , trong một số loại xà phòng diệt khuẩn và kem đánh răng
  • BPA bisphenol-A (BPA), được tìm thấy trong lớp lót thực phẩm và các sản phẩm nhựa
  • Hóa chất perfluorinated (PFCs) chống cháy, chống ố và chống thấm, được tìm thấy trong thảm, vải và quần áo
  • Lớp phủ chống dính trên chảo

Để bảo vệ sức khỏe tuyến giáp và nội tiết của bạn, hãy kiểm tra nhãn và chọn các sản phẩm không chứa các hóa chất này.

4.4 Yêu cầu vòng cổ tuyến giáp khi chụp X-quang nha khoa

Chụp X-quang nha khoa thường xuyên có thể khiến tuyến giáp của bạn tiếp xúc với mức phóng xạ không cần thiết; điều này có thể làm tăng nguy cơ mắc các bất thường ở bộ phận này. 

tuyến giáp là gì
Yêu cầu vòng cổ tuyến giáp khi chụp X-quang nha khoa

Tránh chụp X-quang răng định kỳ hoặc không cần thiết bất cứ khi nào có thể. Khi cần chụp X-quang nha khoa, hãy yêu cầu nha sĩ sử dụng vòng đeo bằng chì bảo vệ; vòng đeo được đặt quanh cổ bạn để bảo vệ tuyến giáp của bạn khỏi tiếp xúc với bức xạ.

4.5 Đừng ăn quá nhiều đậu nành

Tiêu thụ quá nhiều thực phẩm từ đậu nành có thể làm chậm quá trình sản xuất hormon của tuyến giáp; làm giảm khả năng chuyển hóa hormon của cơ thể. 

tuyến giáp là gì
Đừng ăn quá nhiều đậu nành sẽ ảnh hưởng đến tuyến giáp

Nếu bạn muốn ăn các loại thực phẩm từ đậu nành thay vì lạm dụng nó với bột đậu nành, thực phẩm bổ sung đậu nành, sữa đậu nành, bánh mì kẹp thịt đậu nành và thực phẩm bổ sung đậu nành hãy cân nhắc sử dụng các dạng đậu nành lên men như đậu phụ và miso như một loại gia vị chứ không phải là một protein sơ cấp. 

Các chuyên gia cũng khuyên bạn nên tránh đậu nành biến đổi gen (GMO); chọn các sản phẩm đậu nành không biến đổi gen.

4.6 Đừng lạm dụng rau sống có goitrogenic

Rau goitrogenic là những loại rau họ cải. Khi ăn sống với số lượng lớn, có thể làm chậm tuyến giáp và khiến bạn bị suy giáp. Các loại thực phẩm gây goitrogenic phổ biến bao gồm cải xoăn, bông cải xanh, rau bina, bắp cải và cải Brussels. 

tuyến giáp là gì
Đừng lạm dụng rau sống có goitrogenic

Bạn có thể ăn những thực phẩm lành mạnh này. Chỉ cần đảm bảo rằng bạn hấp hoặc nấu chúng để giảm đặc tính làm chậm tuyến giáp của chúng. Và hãy cẩn thận với việc lạm dụng sinh tố sống làm từ các loại rau này.

4.7 Giải quyết tình trạng thiếu hụt vitamin D

Tình trạng thiếu vitamin D xảy ra khi mức 25-hydroxy vitamin D dưới 20 ng/mL. Thiếu vitamin D được cho là có liên quan đến việc tăng nguy cơ mắc bệnh viêm tuyến giáp Hashimoto và bệnh Graves, cũng như nhiều vấn đề về sức khỏe khác. 

Liệu pháp vitamin D có thể làm giảm đáng kể các kháng thể tuyến giáp và ngăn ngừa suy giáp. Bạn có thể xét nghiệm máu để đánh giá mức vitamin D.

4.8 Bổ sung selen

Khoáng chất selen rất quan trọng đối với chức năng tuyến giáp. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng bổ sung selen có thể làm giảm kháng thể tuyến giáp; thậm chí có thể khôi phục chức năng cơ quan này trở lại bình thường mà không cần dùng thuốc. 

tuyến giáp là gì
Bổ sung đủ selen để phòng bệnh

Vì selen không dễ lấy từ chế độ ăn uống của bạn – nguồn selen tốt nhất là quả hạch Brazil – hãy cân nhắc bổ sung selen hàng ngày. Chỉ cần lưu ý không nạp quá 400 mcg selen mỗi ngày từ cả thực phẩm và chất bổ sung, vì hàm lượng cao hơn có thể gây độc.

Qua những thông tin trên, mong rằng các bạn đã biết tuyến giáp là gì và cách để phòng ngừa các căn bệnh liên quan đến cơ quan này trước khi nó xảy ra với các bạn.

Xem thêm:

BÌNH LUẬN

Vui lòng nhập bình luận của bạn
Vui lòng nhập tên của bạn ở đây